Streszczenie

Celem niniejszego opracowania jest ukazanie przydatności wykazów i ksiąg święceń w badaniach nad prozopografią klasztorów cysterskich u schyłku średniowiecza i w dobie nowożytnej. Kwerendą źródłową objęto księgi arcybiskupie i księgi święceń przechowywane w gnieźnieńskim Archiwum Archidiecezjalnym. Najstarsze z nich pochodzą z końca XV w. (lata 1482–1493) i zostały wpisane do księgi arcybiskupa Zbigniewa Oleśnickiego. Trzy pozostałe zabytki pochodzą ze stuleci XVI–XVIII. Księga biskupów sufraganów gnieźnieńskich Stanisława Falenckiego i Jana Gniazdowskiego obejmuje lata 1563–1603, Liber ordinandorum Józefa Kraszkowskiego lata 1720–1731, a księga sufragana gnieźnieńskiego Józefa Trzcińskiego lata 1732–1737. W księgach tych udało się odnaleźć informacje o 240 przypadkach udzielenia święceń zakonnikom cysterskim. Cystersi prezentowani do święceń biskupom poznańskim zamieszkiwali łącznie piętnaście klasztorów, przy czym zdecydowana większość z nich była położona w granicach diecezji poznańskiej lub w najbliższym sąsiedztwie. Najczęściej stawali przed biskupami cystersi z Lądu, Sulejowa, Wągrowca, Koronowa, Neuzelle (diecezja miśnieńska) i Przemętu. Zgromadzone materiały przynoszą istotne dane, na podstawie których można odtworzyć pochodzenie terytorialne i społeczne zakonników i pozwalają wprowadzić uzupełnienia do zestawionych dotąd przez historyków stanów osobowych konwentów cysterskich w XV – XVIII wieku.

KRZYSZTOF KACZMAREK (Poznań)